Ένα σημαντικό ορόσημο στην ανάπτυξη του λόγου είναι όταν τα παιδιά αρχίζουν να συνδυάζουν λέξεις, όπως "μεγάλη μπάλα", "θέλω μπισκότο" ή "έλα μαμά". Αυτό το βήμα επιτρέπει στα παιδιά να εκφράζουν περισσότερες από μία ιδέες ταυτόχρονα, κάνοντας ευκολότερη την κατανόηση αυτών που θέλουν να μας πουν.
Ακολουθούν απαντήσεις σε συχνές ερωτήσεις σχετικά με το πότε και πώς τα παιδιά παράγουν προτάσεις, καθώς και πώς μπορείτε να βοηθήσετε το παιδί σας, ειδικά αν η γλωσσική του ανάπτυξη παρουσιάζει καθυστέρηση.
________________________________________
Πότε ξεκινούν τα παιδιά να χρησιμοποιούν προτάσεις;
Κατά το τρίτο έτος της ζωής τους, τα παιδιά αρχίζουν να κατανοούν τους κανόνες της γλώσσας τους, κάτι που τους επιτρέπει να δημιουργούν προτάσεις.
Ωστόσο, πριν αρχίσουν να σχηματίζουν προτάσεις, τα παιδιά πρέπει να μπορούν να:
• Λένε αρκετές λέξεις: Δεν μπορείς να φτιάξεις πρόταση αν ξέρεις μόνο λίγες λέξεις. Τα περισσότερα παιδιά 24 μηνών μπορούν να παράγουν τουλάχιστον 100 λέξεις, ενώ ο μέσος όρος είναι περίπου 300 λέξεις [2].
• Χρησιμοποιούν ρήματα: Τα ρήματα είναι λέξεις δράσης, όπως "κάθομαι", "έρχομαι", "πάω", και αποτελούν βασικά δομικά στοιχεία για τις προτάσεις. Τα περισσότερα παιδιά 24 μηνών μπορούν να πουν τουλάχιστον μερικά ρήματα, ενώ ο μέσος όρος είναι περίπου 40 [3].
________________________________________
Μέχρι τους 24 μήνες…
Τα παιδιά αρχίζουν να συνδυάζουν δύο λέξεις, όπως "θέλω γάλα", "έλα μαμά" ή "μπαμπάς σπίτι". Αυτοί οι "συνδυασμοί λέξεων" δεν είναι ακόμα ολοκληρωμένες προτάσεις, αλλά δείχνουν ότι τα παιδιά έχουν κατανοήσει ότι μπορούν να συνδέσουν δύο ιδέες με λέξεις.
________________________________________
Μέχρι τους 30 μήνες…
Τα παιδιά ξεκινούν να χρησιμοποιούν προτάσεις. Αυτές διαφέρουν από τους συνδυασμούς λέξεων, επειδή μια πρόταση πρέπει να έχει, τουλάχιστον, υποκείμενο και ρήμα.
Παραδείγματα:
• "Ο σκύλος τρέχει."
• "Εγώ κάθομαι."
• "Θέλει μπισκότο."
Οι προτάσεις που χρησιμοποιούν τα παιδιά αυτής της ηλικίας είναι πρώιμες. Μια πρώιμη πρόταση δεν χρειάζεται να έχει όλη τη σωστή γραμματική που έχουν οι προτάσεις των ενηλίκων. Μπορεί να αποτελείται από δύο μόνο λέξεις, όπως:
• «Σκύλος τρέχει»
• «Εγώ κάθομαι»
Άλλα παραδείγματα πρώιμων προτάσεων περιλαμβάνουν:
• «Αυτός κατεβαίνει»
• «Μπαμπάς θέλει να πάει»
• «Αυτό πετάει»
Όταν τα παιδιά αρχίζουν να χρησιμοποιούν αυτές τις πρώιμες προτάσεις, γνωρίζουμε ότι βρίσκονται στον δρόμο για να φτιάξουν προτάσεις που μοιάζουν περισσότερο με αυτές των ενηλίκων.
________________________________________
Εκφράσεις από Μνήμης
Μερικές φορές, τα παιδιά χρησιμοποιούν εκφράσεις που έχουν απομνημονεύσει. Αυτές είναι φράσεις που ακούγονται συχνά και λέγονται πάντα με τον ίδιο τρόπο, κάτι που διευκολύνει τα παιδιά να τις αποστηθίσουν. Παραδείγματα τέτοιων εκφράσεων είναι: «Το έκανα!», «Πάει», «Δεν ξέρω», «Ναι, παρακαλώ», «Ευχαριστώ», «Όχι, ευχαριστώ» κ.λπ.
Αυτές οι εκφράσεις, όμως, δεν μας δείχνουν απαραίτητα πόσο καλά ένα παιδί κατανοεί τη δημιουργία προτάσεων. Αυτό συμβαίνει γιατί τα παιδιά μπορούν να αντιγράφουν και να χρησιμοποιούν αυτές τις φράσεις χωρίς να τις δημιουργούν από μόνα τους και όχι χρησιμοποιώντας λέξεις από το δικό τους λεξιλόγιο.
________________________________________
Πότε πρέπει να ανησυχήσετε για την παραγωγή προτάσεων του παιδιού σας;
Θα πρέπει να μιλήσετε με τον παιδίατρο ή έναν λογοθεραπευτή εάν:
• Το παιδί είναι 24 μηνών και χρησιμοποιεί λιγότερες από 100 λέξεις.
• Το παιδί είναι 24 μηνών και δεν χρησιμοποιεί ρήματα.
• Το παιδί είναι 24 μηνών και δεν συνδυάζει δύο λέξεις.
• Το παιδί είναι 30 μηνών και δεν χρησιμοποιεί τουλάχιστον δύο μικρές προτάσεις μέσα σε 30 λεπτά παιχνιδιού.
• Το παιδί βασίζεται μόνο σε απομνημονευμένες εκφράσεις (π.χ., "Δεν ξέρω", "Ευχαριστώ") και δεν φτιάχνει δικές του προτάσεις.
________________________________________
Πώς να βοηθήσετε το παιδί σας να δημιουργήσει μικρές προτάσεις
• Παίξτε μαζί του και μιλήστε για αυτά που βλέπει και κάνει.
• Χρησιμοποιήστε απλές προτάσεις και επαναλάβετε λέξεις που χρησιμοποιεί το παιδί.
• Διαβάστε του βιβλία και περιγράψτε τις εικόνες.
Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το πως να βοηθήσετε το παιδί σας να δημιουργήσει προτάσεις πατήστε εδώ
Αν έχετε ανησυχίες, επικοινωνήστε με έναν λογοθεραπευτή που μπορεί να σας καθοδηγήσει.
Με την κατάλληλη υποστήριξη, τα παιδιά μπορούν να κάνουν μεγάλα βήματα στη γλωσσική τους ανάπτυξη!
References
1. Weitzman, E. (2017). It Takes Two to Talk® (5th ed.). Toronto, Ontario, Canada: The Hanen Centre.
2. Hadley, P. (2014). Approaching early grammatical intervention from a sentence-focused framework. Language, Speech, and Hearing Services in Schools, 45, 110-116.
3. Center for Child Language and the CDI Advisory Board. (2013). Cross Linguistic Lexical Norm website. http://www.cdi-clex.org/
4. Hadley, P. A., McKenna, M. M. & Rispoli, M. (2018). Sentence Diversity in Early Language Development: Recommendations for Target Selection and Progress Monitoring. American Journal of Speech-Language Pathology, 27, 553-565.