Στις Ηνωμένες Πολιτείες, περισσότερα από το 20% των παιδιών έρχονται σε επαφή με μια άλλη γλώσσα εκτός από τα αγγλικά, μέσα στο σπίτι τους. Οι επιστήμονες ανακαλύπτουν συνεχώς τα οφέλη της πολυγλωσσίας, δηλαδή της γνώσης περισσότερων από μιας γλώσσας.
Η πολυγλωσσία βοηθά τα παιδιά να διατηρούν ισχυρούς δεσμούς με την οικογένεια, τον πολιτισμό και την κοινότητά τους. Επιπλέον, ενισχύει τις επικοινωνιακές δεξιότητες, την ικανότητα ανάγνωσης, γραφής και τα μαθηματικά τους – και αυτά είναι μόνο μερικά από τα οφέλη!
Μύθοι & Αλήθειες για τα Παιδιά που Μαθαίνουν Πολλές Γλώσσες
Παρόλο που τα οφέλη ενός δίγλωσσου ή πολύγλωσσου περιβάλλοντος είναι πολλά, αρκετοί γονείς ανησυχούν όταν το παιδί τους μαθαίνει περισσότερες από μία γλώσσες. Αυτές οι ανησυχίες συχνά βασίζονται σε μύθους που συνεχίζουν να υπάρχουν. Δυστυχώς, αυτοί οι μύθοι μπορεί να οδηγήσουν ορισμένες οικογένειες στο να περιορίσουν την έκθεση του παιδιού τους στη γλώσσα της οικογένειας.
Ας δούμε μερικές από τις πιο συχνές ερωτήσεις που έχουν οι γονείς σχετικά με τη διγλωσσία ή την πολυγλωσσία – και τις επιστημονικές απαντήσεις που ξεκαθαρίζουν την αλήθεια.
________________________________________
Η έκθεση των βρεφών και των μικρών παιδιών σε δίγλωσσο ή πολύγλωσσο περιβάλλον προκαλεί καθυστέρηση στη γλωσσική τους ανάπτυξη;
Όχι. Τα παιδιά αρχίζουν να επικοινωνούν πολύ πριν πουν την πρώτη τους λέξη. Τα πρώτα στάδια της επικοινωνίας, όπως το γέλιο, το χαμόγελο και το βάβισμα, είναι τα ίδια σε όλες τις γλώσσες.
Τα περισσότερα παιδιά λένε την πρώτη τους λέξη γύρω στους 12 μήνες. Μέχρι τους 24 μήνες, αρχίζουν να χρησιμοποιούν δύο λέξεις μαζί (π.χ. «μπάλα μου» ή «έλα μαμά»). Αυτά τα αναπτυξιακά στάδια είναι τα ίδια, ανεξάρτητα από το πόσες γλώσσες ακούει το παιδί.
Αν ένα παιδί μεγαλώνει ακούγοντας δύο γλώσσες, ο συνολικός αριθμός λέξεων που γνωρίζει θα είναι περίπου ο ίδιος με εκείνον ενός παιδιού που μαθαίνει μόνο μία γλώσσα. Για παράδειγμα, ένα παιδί που μαθαίνει μόνο ελληνικά μπορεί να γνωρίζει 50 λέξεις στα 2 του χρόνια. Ένα παιδί που μεγαλώνει με αγγλικά και ελληνικά μπορεί να γνωρίζει 25 λέξεις στα αγγλικά και 25 στα ελληνικά – αλλά συνολικά, έχει τον ίδιο αριθμό λέξεων.
________________________________________
Η εκμάθηση περισσότερων από μια γλώσσες μπορεί να προκαλέσει διαταραχή λόγου ή ομιλίας;
Όχι. Οι διαταραχές λόγου ή ομιλίας δεν προκαλούνται από την πολυγλωσσία. Σε όλο τον κόσμο, πολλά παιδιά μεγαλώνουν μαθαίνοντας περισσότερες από μία γλώσσες χωρίς κανένα πρόβλημα.
Το πιο σημαντικό για την ανάπτυξη της ομιλίας και της επικοινωνίας είναι το παιδί να ακούει όσο το δυνατόν περισσότερο τη γλώσσα. Οι γονείς και οι φροντιστές πρέπει να μιλούν στο παιδί στη γλώσσα που αισθάνονται πιο άνετα.
Αν ένα παιδί έχει κάποια διαταραχή λόγου ή ομιλίας, αυτή θα επηρεάζει όλες τις γλώσσες που χρησιμοποιεί. Ένας λογοθεραπευτής μπορεί να βοηθήσει το παιδί είτε στη μητρική του γλώσσα είτε με τη βοήθεια διερμηνέα.
________________________________________
Η εκμάθηση πολλών γλωσσών μπορεί να μπερδέψει το παιδί μου;
Όχι. Μερικά παιδιά μπορεί να αναμειγνύουν γραμματικούς κανόνες ή να χρησιμοποιούν λέξεις από διαφορετικές γλώσσες στην ίδια πρόταση (π.χ. «θέλω more χυμό»).
Αυτό είναι φυσιολογικό και δεν σημαίνει ότι το παιδί είναι μπερδεμένο. Συνήθως, μέχρι την ηλικία των 3 ετών, τα παιδιά που μεγαλώνουν με πολλές γλώσσες αρχίζουν να τις ξεχωρίζουν και να χρησιμοποιούν τη σωστή γλώσσα ανάλογα με το ποιον μιλούν (π.χ. διαφορετικά με τη γιαγιά και διαφορετικά με τον δάσκαλο).
________________________________________
Τα παιδιά με διαταραχές λόγου και ομιλίας μπορούν να μάθουν περισσότερες από μία γλώσσες;
Ναι! Οι έρευνες δείχνουν ότι τα παιδιά με γλωσσικές ή αναπτυξιακές δυσκολίες μπορούν να μάθουν περισσότερες γλώσσες. Χρειάζονται, βέβαια, πολλές ευκαιρίες για να ακούσουν και να εξασκήσουν τις γλώσσες – όπως ακριβώς και κάθε άλλο παιδί.
Δεδομένων των πολλών οφελών της πολυγλωσσίας, οι γονείς δεν χρειάζεται να σταματήσουν να μιλούν τη μητρική τους γλώσσα στο παιδί, ακόμη κι αν εκείνο έχει γλωσσικές δυσκολίες.
________________________________________
Πρέπει να σταματήσω να μιλάω στο παιδί μου τη μητρική μου γλώσσα όταν ξεκινήσει το σχολείο;
Όχι! Οι έρευνες δείχνουν ότι η πολυγλωσσία έχει σημαντικά ακαδημαϊκά οφέλη, όπως η ενίσχυση της ικανότητας επίλυσης προβλημάτων και της συγκέντρωσης.
Μιλώντας στο παιδί σας τη μητρική σας γλώσσα:
- Δεν θα το μπερδέψετε.
- Δεν θα το καθυστερήσετε ακαδημαϊκά.
- Δεν θα του εμποδίσετε την εκμάθηση των αγγλικών (ή οποιασδήποτε άλλης γλώσσας).
Αντίθετα, το παιδί σας θα έχει μεγαλύτερη επιτυχία στο σχολείο!
Επίσης, η έκθεση του παιδιού στην εκάστοτε γλώσσα πρέπει να περιλαμβάνει και γραπτές μορφές, όπως η ανάγνωση βιβλίων στη μητρική γλώσσα. Άλλες δραστηριότητες που βοηθούν είναι:
- Ανάγνωση βιβλίων
- Ακρόαση ηχητικών βιβλίων και podcasts
- Μαθήματα σε δίγλωσσα σχολεία ή προγράμματα εκμάθησης γλωσσών
________________________________________
Αν το παιδί μου δεν μάθει μια δεύτερη γλώσσα από μικρό, μπορεί να γίνει ποτέ άπταιστο σε αυτήν;
Ναι! Αν και τα μικρά παιδιά φαίνεται να μαθαίνουν γλώσσες πιο εύκολα, οποιαδήποτε ηλικία είναι καλή για να μάθει κάποιος μια νέα γλώσσα.
Οι μεγαλύτεροι μαθητές και οι ενήλικες έχουν ήδη αναπτύξει δεξιότητες μάθησης, κάτι που μπορεί να τους βοηθήσει να αποκτήσουν μια νέα γλώσσα πιο γρήγορα.
Το πιο σημαντικό στοιχείο για την εκμάθηση μιας γλώσσας σε οποιαδήποτε ηλικία είναι η συχνή έκθεση και η τακτική εξάσκηση.
________________________________________
Πρέπει να είμαι άπταιστος και στις δύο γλώσσες για να θεωρούμαι δίγλωσσος;
Όχι! Δεν υπάρχει ένας «σωστός» τρόπος να είναι κάποιος δίγλωσσος.
Πολλοί δίγλωσσοι άνθρωποι χρησιμοποιούν μία γλώσσα περισσότερο, αλλά αυτό μπορεί να αλλάζει ανάλογα με το περιβάλλον και την καθημερινότητά τους. Με την τακτική χρήση και εξάσκηση, τα παιδιά μπορούν να διατηρήσουν και να εξελίξουν τις γλωσσικές τους δεξιότητες για όλη τους τη ζωή. 😊
References
American Speech-Language-Hearing Association. (n.d.). Learning more than one language. ASHA. Ανακτήθηκε στις 16 Φεβρουαρίου 2025, από https://www.asha.org/public/speech/development/learning-more-than-one-language/
American Academy of Pediatrics. (2024, 10 Ιανουαρίου). Young children learning multiple languages: Parent FAQs. HealthyChildren.org. Ανακτήθηκε στις 16 Φεβρουαρίου 2025, από https://www.healthychildren.org/English/ages-stages/gradeschool/school/Pages/7-Myths-Facts-Bilingual-Children-Learning-Language.aspx